De geschiedenis van uilenborden

De plaats waar de drie zijden van een boerderij of schuur bijeenkomen, is van oudsher een kwetsbaar punt in de constructie. In Friesland werd het uiteinde van de nokbalk tegen regen en wind beschermd door een driehoekig bord, dat zich tot het traditionele uilenbord ontwikkeld. De boeren wilden graag dat er uilen in hun schuur nestelden, omdat het goede muizenvangers zijn. Daarom zaten er gaten in het bord; de vogels konden de ruimte en dak ge...bruiken voor een nest. Echte, het ronde gat in de driehoek dat toegang bood aan uilen en andere vogels is tegenwoordig doorgaans door een rozet of een kruis afgesloten. He gebruik van het uilenbord in Friesland is al oud. Op schilderijen uit de 18e eeuw staan ze afgebeeld. De oudste vermelding stamt zelfs uit het jaar 1696. In Friesland komen zes verschillende typen voor. In het zuid-westen van de provincie werden de boorden rijker versierd dan in het noorden. Ook de vorm kon verschillen. Twee elementen keren in elk bord terug: in het midden staat de makelaar (die ook op molens voorkomt) waaraan een mythische betekenis wordt toegekend. Terugkerende symbolen op de makelaar zijn: klaverblad (drie-eenheid), halvemaan (vruchtbaarheid), rooster of harp (eigendom van het land) en de es (levensboom). De twee zwanen met gekromde nek vormen het tweede element. Hun sierlijkheid is waarschijnlijk de belangrijkste reden van hun bestaan, maar ze zouden ook kunnen verwijzen naar het christelijke symbool voor naastenliefde: de pelikaan die zichzelf in de borst pikt.