OPKOMST EN ONDERGANG VAN

Harlingen

In de begintijd van de “Republiek der 7 Verenigde Nederlanden” was Dokkum de standplaats van de Fries-Groninger marine, genaamd “de Admiraliteit”. Helaas, de haven werd onbereikbaar en de regenten lieten hun oog op Harlingen vallen. “De Admiraliteit” werd overgeplaatst. Tot groot verdriet van de Dokkumers, die de koetsen en wagens tot aan de Franekerpoort begeleidden. Waarschijnlijk om de inzittenden op andere gedachten te brengen.

Wat een ramp was voor Dokkum, was een zegen voor Harlingen. Er moesten onderkomens worden gebouwd, o.a. “het Admiraliteitsgebouw” aan de Zuiderhaven, een gevangenis en een scheepswerf tegenover dit, gesloopte, pand, dat nog als HBS, dienst heeft gedaan. Om uitspattingen te voorkomen, werd door de gemeente een heus bordeel in het leven geroepen. In dit pand is nu de Vrijmetselarij gevestigd. Een daartoe aangewezen ambtenaar moest deze voorziening regelmatig controleren. “Hoge heren” vestigden zich in de stad, met hun familie, klerken en bedienden. Admiraals en kapiteins paradeerden over straat en bezochten de Domkerk. De Admiraliteit had klerken en ambtenaren in dienst, evenals schippers, scheepsbouwmeesters en matrozen. Als men uitvoer, moesten de benodigde schepen, worden gebouwd, zeewaardig gemaakt en proviand moest worden ingeladen. Dit trok matrozen en werkzoekenden. De plaatselijke middenstand beleefde gouden tijden en de stad kende, naast het bordeel, herbergen, hotels, kroegen en taveernen.

Het was dus een grote klap, toen de Fries-Groninger marine in de 19e eeuw werd opgeheven, Harlingen vestingstad af was, panden en kantoren leeg kwamen te staan en de notabelen, de kapiteins, de ambachtslieden en ambtenaren, uit Harlingen verdwenen, om niet meer terug te keren. Wat achterbleef waren de armen, de paupers van de stad. Deze werden in grote werkgelegenheidsprojecten aan werk geholpen. De stadsmuren, bastions en (water)poorten werden gesloopt. Hat monumentale Admiraliteitsgebouw, de scheepswerf, het Blockhuys en de Westerkerk verdwenen. Van de Middeleeuwse vestingstad is vrijwel niets meer overgebleven.

Leuk

Opmerking plaatsen