DE GESCHIEDENIS VAN HARLINGEN

MOLENSTAD: DE HOUTZAAGMOLEN

“DE AREND"

In de directe omgeving van Harlingen stonden, tot het begin van de 20ste eeuw, talrijke molens. Watermolens, poldermolens, papiermolens en korenmolens; maar vooral zaagmolens. Via Harlingen werd hout geïmporteerd uit Noord-Europa, dat hier werd verzaagd.

Deze zaagmolens hadden imponerende namen, zoals de “Vrede”, de “Phoenix”, zo geheten omdat de voorganger was afgebrand, en de “Twee Gebroeders”, oftewel de ...“Swarte Molen”.

Volgens de kaart uit de Atlas van Eekhof (1852) stond de houtzaagmolen “de Arend” aan de oostzijde van de Bolswardervaart. Het was een achtkantige bovenkruier met zwichtstelling, staande op een houten schuur en de romp was bedekt met riet. De te bewerken boomstammen dreven in de vaart. Volgens het in de kap aangebrachte jaartal is de molen gebouwd in het jaar 1779. In 1792 krijgen Jan Cornelis van der Meulen en mr. Brouwer, die tevens molenaar was, de helft van de “Arend” in eigendom.

In 1850 wordt de molen gekocht door Simon Beidschat, die in 1847 de molen de “Valk”, eveneens staande aan de Bolswardervaart, had gekocht. In 1899 wordt de molen verkocht aan Sjouke Hondema, houtzaagmolenaar te Almenum, voor f. 2300,--. Meesterknecht werd Minne de Jong, getrouwd met Froukje Hondema, een zuster van Sjouke Hondema.

In de molen was ook een cirkelzaag aanwezig. Tijdens werkzaamheden vloog er een blok hout uit de zaag. Sjouke werd geraakt en overleed aan de gevolgen (28 mei 1908).

De molen kwam toen in het bezit van zijn zoon Jan Hondema. Deze had een manufacturenwinkel in de Grote Kerkstraat. Dit moest hij opgeven om door Minne de Jong tot molenaar te worden opgeleid.

Minne de Jong overlijdt op 4 oktober 1935. De molen komt dan spoedig tot stilstand en raakt in verval. In 1938 wordt de “Arend” ontwiekt en in 1940 gesloopt. Daarmee verdwijnt de laatste molen aan de Bolswardervaart.

De geschiedenis van de “Arend” zou hiermee geschreven zijn, ware het niet dat nazaten van deze molenaarsfamilie de molen, op ware grootte, nabouwden in hun nieuwe woonplaats in Canada. Daar is de “Arend” in al zijn grandeur, nog steeds te bewonderen.

Harlinger molens "de Arend" en "de Vrede"

Leuk

Opmerking plaatsen