DE FRIESE VRIJHEID

Op zijn hoogtepunt omvatte het Frankische rijk onder Karel de Grote een groot deel van Europa: Frankrijk. België, Nederland, Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk, Polen en het grootste gedeelte van Italië, inclusief Rome.

In de 7e eeuw versloegen de Merovingers (Franken) de laatste Friese koning bij de rivier “de Boarne”.Gezien het waterrijke Friesland is niet precies na te gaan, waar de slag werd uitgevochten. Friesland werd Frankisch.

Karel de Grote verdeelde zijn rijk in meer dan 300 economische eenheden. Almenum en een beginnend Harlingen, als handelsstad en maritiem centrum, waren zo'n eenheid. Karel installeerde plaatselijke heersers (Forteman), die belangrijke plaatselijke besluiten konden nemen. Zo liet Gustav Forteman de heilige eiken en taxusbomen van Almenum kappen (Almenum betekent waarschijnlijk “begroeide hoogte”), waarna van het hout de eerste christelijke kerk werd gebouwd. Deze kreeg de naam “Sint Michaelkerk”. We schrijven het jaar 777.

De houten koorkerk is zeker eenmaal afgebrand en herbouwd. In de 13e eeuw is de (tuf)stenen kerk gebouwd, waarvan de toren is overgebleven. Aan het einde van de 18e eeuw is de oude kerk afgebroken en vervangen door een kruiskerk onder verantwoording van de Nederlands-Hervormde kerk, die toen zo'n 70% van de inwoners van Harlingen vertegenwoordigde. De eerste dienst in de nieuwe kerk trok 3000 kerkgangers. Op een gegeven moment waren er 4 dominees in (gemeente)dienst.

Een tweede forteman, die in de geschiedenis voortleeft is Magnus Forteman. Hij trok met een contingent Friese ruiterij naar Rome, een reis van enkele maanden. Karel de Grote had de Friezen te hulp geroepen. De Paus was de stad uitgejaagd en rebelse burgers bemanden de wallen van de oude stad.

Een bloederige ontknoping leek onvermijdelijk. Tot zich Magnus bij Charlemagne vervoegde. Zijn manschappen hadden een toegang tot de stad gevonden via een honderden jaren oud waterreservoir.

Een eenheid soldaten weet zo ongemerkt de stad binnen te dringen en de poorten van de stad te openen. De rest is bloederige geschiedenis.

Uit dankbaarheid kroont de Paus koning Karel de Grote tot Keizer van het Heilige Roomse Rijk (800).

Maar Keizer Karel vergeet Magnus Forteman en zijn Friese krijgers niet.

Hij vaardigt 24 Keuren voor Friesland uit. Een daarvan speelt eeuwen later nog een belangrijke rol.

In deze voorkeur of gunst beloofde de Keizer de Friezen, om hun bewezen dienst de vrijheid. Zij hoefde geen andere macht boven zich te dulden en waren uitsluitend verantwoording schuldig aan de Keizer en niet, zoals later gebeurde, aan de graven van Holland (slag bij Harns). De authenticiteit van de Keuren is discutabel, maar zeker in de periode van de late Middeleeuwen was het een motiverende kracht voor veel Friezen, zoals bijvoorbeeld “Grutte Pier” uit Kimswerd.

50Henk Jongsma, Gerrit En Dina Hiemstra en 48 anderen

2 opmerkingen

Leuk

Opmerking plaatsen