dinsdag 29 december 2020

 

Onbekend maar toch bemind: dit weten Friezen van Grutte Pier

03 des 2020 - 12:00
  

Dat Grutte Pier ooit echt leefde en niet slechts een mythe was, dat weten de meeste Friezen wel. Maar wanneer hij precies leefde, wie hij bevocht en wat hij nu heeft gepresteerd is veel minder bekend. Desondanks tornen de Friezen liever niet aan zijn status als Fries historisch icoon, zo blijkt uit onderzoek in opdracht van Omrop Fryslân.

Een bekende ets van Grutte Pier uit 1622 - Foto: Simon Frisius (Collectie Rijksmuseum)

In het onderzoek is Friezen gevraagd naar hun kennis én naar hun mening over de Friese krijgsheer. De kennis over de man valt een beetje tegen. Redelijk bekend is dat hij geen mythe was, maar een echt bestaand persoon: Pier Gerlofs Donia. Dat weet 85 procent van de ondervraagden. Grutte Pier leefde van 1480 tot 1520, maar dat weet maar de helft van de Friezen.

'Die van de Slag bij Warns?'

In 1345 versloegen de Friezen de Hollanders bij Warns, tijdens de zogenaamde Slag bij Warns. Vier op de tien Friezen denken dat Grutte Pier bij deze slag betrokken was, maar de iconische vrijheidsstrijder was toen nog niet geboren. Ook Koning Redbad was geen tijdgenoot van Grutte Pier, al weet maar één op de vijf Friezen dat zeker. De rest van de Friezen heeft geen idee of Redbad en Pier tijdgenoten waren of denkt zelfs dat ze dat wél waren.

Grutte Pier leefde ruim 800 jaar later dan Koning Redbad. Ondanks het feit dat de gemiddelde Fries niet erg veel van Grutte Pier weet zegt ook maar 40 procent van de Friezen dat ze meer over hem willen leren.

De geschiedenis van Grutte Pier is omsluierd met misverstanden. Grutte Pier vocht tegen de Saksen, die een einde maakten aan de 'Friese Vrijheid'. Dit wist Grutte Pier niet te voorkomen. Grutte Pier wordt desondanks gezien als vrijheidsstrijder, maar wist die vrijheid niet veilig te stellen en maakte onderweg vooral slachtoffers. Feitelijk probeerde Pier een ontwikkeling tegen te houden die achteraf gezien Fryslân juist veel vooruitgang bracht.

Bloed aan zijn handen

Hij beging vele wreedheden en stierf uiteindelijk in eenzaamheid. Fryslân floreerde daarna onder het nieuwe Saksische bewind. Ondanks dat vinden zes op de tien Friezen dat Grutte Pier een icoon moet blijven voor onze provincie.

Er hoeft ook niet over hem gediscussieerd te worden, vindt bijna de helft van de Friezen, zoals dat nu bijvoorbeeld wel gebeurt over Jan Pieterszoon Coen. En het standbeeld in Kimswerd? Dat moet blijven staan, zegt 70 procent van de Friezen.

zondag 27 december 2020

 

HARLINGEN EN LEY-LIJNEN

Ley-lijnen verwijzen naar, rechte energiebanen, die plaatsen van metafysische/spirituele importantie met elkaar verbinden. Voor de komst van het christendom, bouwden onze heidense voorvaderen tempels op dergelijke plaatsen, met name daar, waar de wereldenergie duidelijk merkbaar was. Ook plantte men daar heilige bomen, veelal eiken, die het centrum voor rituelen en ceremonies voor de bovennatuurlijke krachten werden. Toen de Friezen zich, veelal onder dwang of door het opportunisme van een landheer, bekeerden tot de Rooms Katholieke Kerk, werden de tempels vernietigd, de heilige eiken, zoals door Bonifatius, omgehakt. Op diezelfde plekken werden kerken gebouwd.

Tempels en heilige bomen stonden veelal op hoogten. Deze zijn in Friesland schaars. Harlingen kent er zo-een, namelijk in Almenum, waar de Dom van Harns staat.

Bekijken we nu de omgeving, dan kunnen we een aantal leyllijnen (energie-lijnen) gemakkelijk terugvinden.

Voorbeeld 1:

Harlingen – Midlum – Dongjum – Boer – Ried

Voorbeeld 2:

Harlingen – Wijnaldum – Pietersbierum – Sexbierum (2 kerken)


En wat dacht U van Kimswerd – Pingjum – Allingawier?


Harlingen neemt een belangrijke plaats in, in een vergeten, maar wel degelijk actief, krachtenveld. Uitgedrukt in leylijnen en geaccentueerd door eeuwenoude kerken.

 

GRUTTE PIER

Pier Gerlofs Donia. Bijgenaamd Grutte Pier, Greate Pier, Greate Pyr, Kruis der Hollanders. Was hij een kwaaie pier of verzetsheld? Waarschijnlijk beide. Pier werd omstreeks 1480 geboren in Kimswerd (onder Harlingen) en overleed op 28 oktober 1520 in Sneek. Zoals de naam al doet vermoeden, was Pier een boom van een kerel. In ieder geval langer dan twee meter. Pier had een boerenbedrijf waar hij samen met zijn vrouw, zoon Gerloff en dochter Wobble woonde. Tot zover weinig aan de hand. Maar dan wordt in 1498 de Saksische (Duitse) Albrecht III gouveneur van Friesland.
Maar daar trokken de Friezen zich niets van aan.
In 1515 werd de boerderij van Pier platgebrand door Saksische huurlingen, geholpen door Hollandse troepen. Daarbij kwamen zijn vrouw en zoon om. Dat hadden ze beter niet kunnen doen. Pier werd kwaad. Hij kocht een zwaard. Net zo lang als hijzelf. Een zwaard dat alleen met beide handen was te hanteren. Een zogenaamd "bijdehandje". Pier verzamelde een legertje van Friezen, geboefte en Gelderse huurlingen die door de Hertog van Gelre werden geleverd. Het leger, op zijn toppunt 4.000 man, kreeg de naam Arumer Zwarte Hoop. Ze werden ook wel Gelderse Friezen genoemd vanwege de Gelderse huurlingen. Veel Friezen kwamen uit het dorp Arum. De naam Zwarte Hoop is mogelijk een verwijzing naar de Zwarte Band.
Zo werden de plunderende Saksisch-Hollandse troepen genoemd.
Het leger van Pier was zowel op het land als op zee actief. Bij hun grootste zeeslag werden 28 Hollandse schepen veroverd en 500 bemanningsleden zonder pardon overboord gezet. Volgens de overlevering werd genade gegeven aan gevangenen die het zinnetje "Bûter, brea en griene tsiis, wa't dat net sizze kin, is gjin oprjochte Fries" zonder accent konden uitspreken. Het eerste appeltje dat Pier te schillen had, was met de graven van Holland. Medemblikwerd grotendeels in de as gelegd. Onderweg naar Alkmaar werden een aantal dorpen veroverd en vielen de burchten Nieuwburg en Middelburg. Na een paar jaar hield Pier het voor gezien. Hij gaf het bevel van zijn troepen over aan Wijerd Jelckama . Maar zonder de bezielende leiding van Pier ging het snel bergafwaarts met de Arumer Zwarte Hoop. Jelckama werd in 1523 onthoofd in Leeuwarden.
Tsja. En wat herinnert ons nog aan Grutte Pier. Er zijn natuurlijk de legendes. Het enige echte zwaard van Pier is te zien in Kimswerd en Leeuwarden. In Kimswerd is een herberg genaamd Greate Pier (aan de Greate Pierwei). Sinds 1998 is er eenReuzengilde Greate Pier fan Wûnseradiel. Deze folkloristische groep van ongeveer 50 personen trekt rond, gekleed in authentieke kleding, om luister bij te zetten bij Cultuur Historische manifestaties. Er is een rugbyclub in Leeuwarden genaamd Greate Pier. Jaarlijks werd een hardloopwedstrijd van vier mijl georganiseerd tussen Harlingen en Kimswerd, genaamd de Grutte Pier Loop. En dan was er ook nog een zeilevenementmet platbodems in Friesland. Enzovoort enzovoort ...
Geen fotobeschrijving beschikbaar.


Opmerkingen