Opnieuw inbreker aangehouden

Opnieuw inbreker aangehouden: De politie heeft woensdag een 19-jarige inwoner van Harlingen aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij de inbraak in...

SLOOPHAVEN AAN DE WADDENZEE (ingezonden brief Trouw)

SLOOPHAVEN AAN DE WADDENZEE (ingezonden brief Trouw)

Ik ben het eens met de schrijver uit Sneek. Je moet je eigen rotzooi opruimen en daar horen ook schepen bij. Mocht de keuze op Harlingen vallen, dan moeten we natuurlijk wel ophouden de Waddenzee een “Werelderfgoed” te noemen. Dan moeten we dit natuurgebied afschrijven en de exploitanten hun gang laten gaan. Militaire oefeningen kunnen worden hervat en gas en zout gewonnen. Jammer voor de zeehondjes en de unieke eco-structuur, maar alles heeft zijn prijs.

Slopen is een vak. Waarom niet slopen in Den Helder. De infrastructuur en de deskundigheid is er al. Een vredestaak in eigen land!

Aardbeving in Waddenzee (2010)

Aardbeving in Waddenzee (2010)

USQUERT - Afgelopen vrijdagochtend om 10.26 uur heeft er een kleine aardbeving in de Waddenzee plaatsgevonden. Dat meldt het KNMI. De aardbeving, ongeveer drie kilometer ten noorden van Usquert in Groningen, had een kracht van 2,5 op de schaal van Richter.
Het KNMI heeft een tiental meldingen ontvangen uit de plaatsen Warffum, Usquert en Uithuizen. De meldingen spreken voornamelijk van trillen van de grond. Sinds 1986 doen zich regelmatig aardbevingen voor in Noord-Nederland die veroorzaakt wordt door de gaswinning. Er zijn nu door het KNMI 650 van deze bevingen geregistreerd, waarvan de meeste in het 'Groningenveld' plasatsvinden.YouTube-filmpje.

Hoogwater Friesland valt mee

Hoogwater Friesland valt mee - Binnenland - Reformatorisch Dagblad

DE DAG DAT HET WATER KWAM

In de nacht van 31 januari op 1 februari is het precies zestig jaar geleden dat de watersnoodramp van 1953 voltrok. Slachtoffers en betrokkenen vertellen hun verhaal.

Zestig jaar terug vond een van de grootste natuurrampen uit de Nederlandse geschiedenis plaats. Tijdens de fatale nacht steeg het water van de Noordzee tot een recordhoogte en braken de dijken door. Grote delen van Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant raakten onder water, 1836 mensen vonden de dood en zo'n 100.000 mensen verloren hun huis. In de tweeluik De dag dat het water kwam: 60 jaar na de Watersnoodramp wordt de ramp herdacht.
Enige overlevende gezin
De watersnoodramp van 1953 staat bij de tachtigjarige Jos de Boet in het geheugen gegrift. Zijn vader, moeder en negen broertjes en zusjes kwamen allemaal om bij de ramp. Zelf was hij de bewuste nacht niet thuis, waardoor hij de enige overlevende van zijn gezin werd. Zijn oude buurjongen die er wel bij was vertelt hem nu wat zijn familie heeft moeten meemaken.
Levens redden
Naast Jos is ook leeftijdsgenoot Willem Scheringa nog vaak met de ramp bezig. Toen hij was 21 was, werd hij als commando in het rampgebied gedropt met maar een opdracht: het redden van levens. In het Brabantse Nieuw-Vossemeer redde hij een gezin met twee dochtertjes. Hij wil weten hoe het gaat met de meisjes van toen, maar hij heeft ze nooit meer gezien. Daar komt nu verandering in.

'Vliegen' boven het water tijdens Sail Den Helder

DEN HELDER - Tijdens Sail Den Helder 2013 in juni is er ook een uitgebreid publieksprogramma op Willemsoord en het haventerrein. Een van de hoogtepunten moet het flyboarden worden.

Stephan en Bo Krook bewegen zich met behulp van waterstralen hoog boven het bassin van de Oude Rijkswerf en springen als dolfijnen uit het water, aangedreven door een krachtige waterscooter.
Flyboarden is een nieuwe sport, waarvan de eerste wereldkampioenschappen in Quatar inmiddels zijn gehouden. Vader en zoon Krook wonnen daar op een haar na de beker. Afgelopen weekend waren zij op uitnodiging in Dubai voor demonstraties.
Tijdens Sail Den Helder 2013 vinden alle dagen demonstraties plaats met flyboarden, maar kan het publiek onder begeleiding zelf ook vijftien minuten boven het water ’vliegen’.
Het flyboarden is een van de vele evenementen op Willemsoord in die dagen. Er wordt momenteel druk gewerkt aan een programma vol straattheater, koren, bands, dj’s, zangers en zangeressen.
De meeste artiesten zullen uit Den Helder en de regio (Texel, Hollands Kroon, Schagen) komen. Twee van de drie podia komen op het werfterrein staan, de andere aan de haven. Er komt een speciale seniorenmiddag, een middag voor kinderen en een avond voor jongeren.
Een speciale ’werkgroep publieksevenement’ bouwt momenteel aan het programma. Ze zoekt nog talentvolle mensen. Wie tips of ideeën heeft of zich wil aanmelden kan terecht bij Petra Clowting, via e-mail: cultuurmakelaar@kampanje.nl

Poetry All-in in restaurant Stoof in Harlingen

Poetry All-in in restaurant Stoof in Harlingen: HARLINGEN In restaurant Stoof, bij hotel ‘t Heerenlogement, in Harlingen wordt zondag weer een ‘Poetry All-in’ gehouden, een...

Bijzondere vorstperiode, maar geen koudegolf

Bijzondere vorstperiode, maar geen koudegolf - Binnenland - Reformatorisch Dagblad

Motorcompartiment brand uit van BMW Harlingen

Motorcompartiment brand uit van BMW Harlingen: Woensdagavond moest de Harlinger brandweer uitrukken voor een autobrand op het parkeerterrein van de Waddenhal aan de Westerzeedijk...

Vrouw bezorgt politie drukke avond

Vrouw bezorgt politie drukke avond: HARLINGEN - Een vrouw van 31 jaar uit het Friese Marssum heeft de politie in de nacht van...

Woninginbraak in Harlingen

Woninginbraak in Harlingen: HARLINGEN – In een woning aan de Tureluur in Harlingen is onlangs ingebroken. De inbrekers kwamen binnen door...

Negen Vitréus judoka’s kampioen in Duitsland

Negen Vitréus judoka’s kampioen in Duitsland: WILLICH (Duitsland) – Op het internationale Judotoernooi in Willich (Duitsland), wisten 9 Vitréus Judoka’s van Sportcentrum Akkermans kampioen te...

Moeizame overwinning schaakclub Emmeloord

Moeizame overwinning schaakclub Emmeloord: HARLINGEN  - De Emmeloordse schakers boekten vrijdag uit tegen F-PION Harlingen een moeizame 5-3 overwinning. De start was...

Cosmetica gestolen

Cosmetica gestolen: HARLINGEN - Een 15-jarige winkeldief uit Zwolle is donderdagmiddag 17 januari opgepakt. Samen met twee volwassenen, een man...

Ruiten vernield van woningen in Haringen

Ruiten vernield van woningen in Haringen: Onbekenden hebben maandagavond ruiten vernield van een woning aan de F. Domela Nieuwenhuisstraat in Harlingen Terwijl de bewoners...

Draaiboek IJs van start bij Wetterskip Fryslan

Draaiboek IJs van start bij Wetterskip Fryslan: LEEK – Draaiboek IJs van Wetterskip Fryslân is vanmiddag in werking getreden. Het Hooglandgemaal in Stavoren is gisteravond...

LOKALE GESCHIEDENIS: STUDIE MEMO 7

DE LAATSTE DOODSTRAF IN FRIESLAND UITGEVOERD

De doodstraf werd voor Nederland, ten tijde van vrede, in 1870 afgeschaft. Na de Tweede Wereldoorlog werd 152 maal de doodstraf opgelegd, waarvan er veertig door het vuurpeloton werd uitgevoerd. Voor 1870 werd de doodstraf regelmatig opgelegd. Dit kon door het zwaard of door ophanging. In de praktijk werd dit laatste toegepast. De executies in Friesland werden te Leeuwarden uitgevoerd. De spotnaam voor de Leeuwarders herinnert daar nog aan: galgelappers.

Op 23 maart 1860 werd Ype (Baukes) de Graaf uit Workum in het openbaar opgehangen. Deze executie, die op marktdag werd gehouden en veel publiek trok, was de laatste, die in vredestijd werd voltrokken, voordat de doodstraf werd afgeschaft. Ype (Baukes) de Graaf bracht de meeste tijd, die hij buiten de gevangenis doorbracht, in Harlingen door. Hij was al op jeugdige leeftijd op het slechte pad geraakt en op 18-jarige leeftijd wordt hij wegens herhaalde diefstal tot twee jaar tuchthuis veroordeeld. Hierna volgt al snel een tweede veroordeling: geseling met een strop om en 7 jaar tuchthuis. In 1843 wordt Ype veroordeeld tot geseling, brandmerking en 8 jaar tuchtschool. Na deze straf blijft hij drie jaar op vrije voeten om uiteindelijk toch weer tegen de lamp lopen. Vijf jaar tuchthuis en geseling was dit maal de straf.

In Harlingen, waar hij gedurende zijn vrije jaren verbleef, had hij kennis gekregen aan Aafke Monsma. Zij trouwden niet, maar toch kregen ze twee kinderen. Een van de kinderen overlijdt jong, de tweede is vijf jaar oud als haar vader in 1859 vrijkomt en weer naar zijn gezinnetje terug wil keren. Aafke wil echter niets meer van hem wil weten. Ype dringt aan, maar Aafke blijft weigeren.

Blokhuispoort Leeuwarden 1499

Ype Baukes de Graaf druipt af, maar op de avond van vrijdag 2 september slijpt hij in de Spoketuin bij de Kerkpoortsbrug zijn mes aan beide kanten vlijmscherp. De volgende morgen al gaat hij heel vroeg naar de aardappelmarkt. Hij neemt aan dat Aafke daar aan het werk zal zijn. Harlingen kende toen nog vele grachten en waterlopen. Daarvan werd druk gebruik gemaakt om groente, aardappelen, turf en andere handelswaar met bargen aan te voeren. Ype treft Aafke op de Spekmarkt, waar ze met sjouwwerk bezig was. Hij loopt op haar toe en waarschuwt haar nog een maal met de woorden: "Aafke, beraad je". Aafke blijft weigeren. Hierop trekt Ype zijn mes en steekt zeven keer toe. "O, mien arm kien, mien arm kien", waren haar laatste woorden. Dokter Ansingh, die men te hulp heeft geroepen, kan niets meer doen.

Haar moordenaar was ondertussen de stad uitgevlucht, maar keerde al snel terug en deed alsof er niets gebeurd was. Politieman Westra herkent hem echter en houdt hem aan. Op weg naar het politiebureau dreigt de samengestroomde menigte aan te vallen. Agent Westra kan dit maar met moeite verhinderen. Op het bureau geeft Ype Baukes de Graaf al snel toe dat hij de moord heeft gepleegd. Verder vertelt hij ook van plan te zijn geweest zijn dochter te vemoorden. Daarna had hij zelfmoord willen plegen. Op 7 november 1859 werd Ype Baukes de Graaf door het Provinciaal Gerechtshof ter dood veroordeeld. Zijn verzoek om gratie aan Koning Willem III wordt afgewezen.
De uitdrukking "Aafke beraad je" werd daarna gebruikt om iemand, zij het gekscherend, ernstig te waarschuwen.
(uit: Harlinger Wandelverhalen)

BLOKHUISPOORT Leeuwarden

FRIES DAMMEN (OER-ALLES)

Het dammen is al eeuwen een geliefde bezigheid en kan overal worden gespeeld; op een club, in de trein, op het internet en gewoon thuis op de keukentafel. Oorspronkelijk bestond een dambord niet uit velden maar uit lijnen. Een van de oudste aanwijzingen voor het damspel vinden we in een Deens koningsgraf uit de vroege Middeleeuwen. Archeologen troffen naast de gebruikelijke grafgiften (wapens, sieraden en amuletten) ook een groot aantal witte en zwarte stenen. Ze zijn van glas en stammen uit het Romeinse Rijk. In de Middeleeuwen ontstond het dambord als veldenbord. Waarschijnlijk als reactie op de grote populariteit van het schaakspel. Een oorspronkelijke damvorm is moeilijk aan te wijzen.

Visueel grapje: Vlak A en B hebben de zelfde kleur

In de loop der tijd ontstonden diverse varianten: Pools dammen, Canadees dammen, Italiaans dammen en Fries dammen. Het Fries dammen wordt op enkele plaatsen in Friesland nog gespeeld en de belangstelling is groeiende. Zo werd het spel ook tijdens Koninginnedag 2008 gedemonstreerd. Wel bijzonder is dat een Noord-Afrikaanse damvariant genaamd Zamma, gespeeld op een lijnenveld, veel overeenkomsten vertoond met Fries dammen.

Iets over de manier van spelen. Het Fries dammen wordt net als het internationale dammen op een gewoon bord gespeeld met twintig witte en twintig zwarte schijven. Zelfs het zetten gaat op dezelfde manier, namelijk schuin. Het schuin slaan zoals in het gewone damspel moet ook. Maar dat is niet de enige manier waarop bij het Fries dammen kan worden geslagen. Er wordt ook verticaal en horizontaal geslagen. In totaal kan men acht richtingen op slaan. Friesdammen.nl

Alcohol in het verkeer provincie Fryslân

Alcohol in het verkeer provincie Fryslân: De politie heeft in de nacht van zaterdag op zondag in de provincie Fryslân de rijbewijzen van drie...

LOKALE GESCHIEDENIS, MEMO 6: HET STADSWEESHUIS VAN HARLINGEN.

REGLEMENT VAN ORDE VOOR DE HUISHOUDING IN HET STADS WEESHUIS TE HARLINGEN, 1857.

Het ontbijt zal gebruikt worden in de zomermaanden des morgens ten 8 uur, en in de wintermaanden ten 7 ½ uur. Het middagmaal des middags ten 12 uur en het avondeten voor de kinderen beneden de 13 jaren ten 7 uur, en door die boven de dertien jaren oud ten 9 uur.

Zij zullen zich bij het luiden van de klok voor iederen maaltijd dadelijk aan tafel begeven, en niet met eten een aanvang mogen maken, voor dat er gebeden is, onder den maaltijd zich stil en ordentelijk gedragen en niet van tafel opstaan, voordat er gedankt is.

Weduwe van Arent Cornelis, naaivrouw in het Stads Weeshuis in Harlingen (Harlingen Boeit)

De Spijzen, welke zij dagelijks gebruiken, voor het middageten in:

's Zondags, Soep met groente en rijst, en daarin voor ieder persoon 100 gram Nederlandsch rundervleesch zonder beenderen en in het geheel ½ Ned. Pond rundervet.

Maandags,grove Gort, daarin voor ieder persoon 30 gram rundervet.

Dingsdags,Aardappelen met Kool, Wortelen of andere geschikte groenten, daarin voor ieder persoon 50 gram rundervet.

Woensdags.Zakkoek met Siroop en Boter, voor ieder persoon 25 gram boter.

Donderdags,groene, witte of graauwe Erwten, daarin voor iederpersoon 100 gram best gedroogd Spek.

Vrijdags,Aardappelen en Stokvisch met mostardsaus, voor ieder persoon 100 gram stockvisch en 25 gram boter.

Zaturdags,in de maanden Mei, Junij en Julij Rijst of grove Gort, daarin voor ieder persoon 30 gram boter. In de andere maanden Aardappelen met Kool, Rapen, Wortelen of andere geschikte groenten, daarin voor ieder persoon 40 gram boter.

Het ontbijt en het avondeten zal bestaan in een goede snee Roggebrood met boter en kaas, en waarbij tevens Thee gedronken wordt; bovendien zullen zij Dingsdags, Woensdags en Vrijdags avonds Brij eten, van Karnemelk en Gort.

Bron: GA Harlingen, Archief Voogden Weeshuis, invnr. 4808

Procedure REC onderzocht

Procedure REC onderzocht: HARLINGEN - De verlengingsprocedure van de vergunning voor de Reststoffen Energie Centrale in Harlingen wordt onderzocht door de...

Brandje in Kimswerd door kortsluiting

Brandje in Kimswerd door kortsluiting: KIMSWERD – De brandweer van Harlingen heeft vrijdagavond een woningbrand aan de Sudterp in Kimswerd geblust. De brand...

HARLINGEN EN GALWAY (IERLAND)

SKUTSJESILEN NIET UNIEK, OOK IEREN DOEN HET

skutsjes

Galway Hooker

HARNS- Friezen mogen het skutsjesilen als een unieke folkloristische sport beschouwen, er meer plaatsen in de wereld waar met historische vrachtschepen wedstrijden worden gezeild. In Ierland gebeurt dit met zogenoemde Galway Hookersin de Galway Bay, vlakbij de Atlantische Oceaan.

Galway(Irish: Gaillimh, pronounced [ˈɡalʲɪvʲ]),or the City of Galway(Irish: Cathair na Gaillimhe), is a city inIreland. It is in theWest Region and theprovince of Connacht.Galway City Council is the local authority for the city. Galway lies on the River Corrib between Lough Corriband Galway Bay and is surrounded by County Galway. It is the fourth most populous city in the state and the sixth most populous on the island of .Ireland.

Het skutsje “STAD HARLINGEN”

HARLINGEN– GALWAY v.v.

Harlingen ligt op een snijpunt van “ley-lijnen”, een electriciteits/energienetwerk, dat in vervlogen dagen een belangrijke rol speelde, onder andere bij de veelvuldige vruchtbaarheids-festivals en maans- en zonsverduisteringen.

Er zijn behalve brandpunten (de Dom van Almenum) ook krachtlijnen van een verschillend niveau. Er zijn “ley-lijnen”, die over de gehele aardbol kunnen worden getraceerd en er zijn (schijnbaar) onbeduidende plaatselijke lijnen.

Vanuit dit perspectief is er nog een ander verband tussen Galway (Ierland) en Harlingen. Wanneer men, op een kaart, deze beide oude havensteden met elkaar verbindt, dan blijkt dat andere oer-oude havensteden ook op deze lijn een plek hebben: Dublin, Liverpool, Manchester en Atlantis (Doggersbank).

LOKALE GESCHIEDENIS: MEMO 4: SCHELD- EN SCHIMPNAMEN

Bronzen beeld van Bert Kiewiet

HARLINGEN: Tobbedansers, Ringriders, Neven
Men zegt, dat arbeiders van een leerfabriek 's nachts beestenvellen in een teil legden om te weken. De volgende dag ging men die vellen treden in de teilen. Men danste als het ware in een tobbe (teil).
Dat treden vond plaats, om de wol of het haar, dat nog aan de huiden zat los te weken. Dr. Jos. Schrijnen zegt, dat de Harlinger stoffenverver als het ware te dansen stond in een tobbe.
Ook Walling Dijkstra spreekt van wollen kledingstof, die in tobben werd getreden. Het betrof hier het destijds bekende Friese- of harlinger bont.


Andere lezing: Er woonden eertijds veel wevers in Harlingen, die een bijzonder soort linnen (later katoenen) stof vervaardigden onder de naam Harnser bont. Het weven en verven gebeurde in het klein, handwerk vooral in de eigen woning, want fabrieken bestonden er in die tijd nog niet. Wanneer het linnen garen blauw geverfd was, moest het in fris, schoon water worden uitgespoeld. Dat gebeurde in grote kuipen of tobben. De verver sprong met blote voeten in de kuip en treedde het garen net zo lang, tot het spoelwater helder was.





De naam Ringriders werd vroeger ook als scheldnaam voor de Harlingers gebruikt. Dit omdat ze een afdruk van een ring op hun billen hadden. De naam komt voort uit de (veronderstelde) rijkdom van de Harlinger inwoners. De armen in de buitengebieden moesten 's nachts naar het hoeske, maar de Harlingers hadden een bedspiegel onder het bed staan, waarop ze hun behoefte konden doen.

Neven zijn lastige kleine steekmuggen. Als ze de mens steken, is dat pijnlijk en irritant door de jeuk. Met neven worden derhalve lastige lieden genoemd. Nee, ik ben een Harlinger! Dat antwoordde een tobbedanser, toen hij in Holland werd gevraagd of hij soms uit Friesland kwam.

Franeker, klok Martinitoren (foto: stadsfotograaf)

FRANEKER:
KLOKKENDIEVEN
STERRENKIEKERS

In de Middeleeuwen hebben de Franekers Harlingen overvallen en geplunderd. Friesland ging toen gebukt onder de strijd tussen de Vetkopers, waartoe Harlingen behoorde en de Schieringers. Als buit namen ze onder andere de klokken uit de Dom van Almenum mee. Franeker voert nog steeds een stadswapen, waarop een gouden klok op een blauw veld. Johan Winkler stelt dat het stadswapen de oorsprong is van de spotnaam. Anderen beweren, dat de Franekers de klokken van het naburige Tsjum hebben gestolen.

Sterrenkiekers heten de Franekers tijdens de carnavalstijd.
De plaatselijke carnavalsvereniging heet de Sterrenkiekers en die naam heeft natuurlijk te maken met het fameuze planetarium van Eise Jeltes Eisinga.

Dozijn treffers voor Boys tegen Zeerobben

Dozijn treffers voor Boys tegen Zeerobben: HARLINGEN – Harkemase Boys heeft dinsdagavond in Harlingen een oefenzege met dubbele cijfers geboekt. Tegen derdeklasser Zeerobben wonnen...

HARLINGEN EN FRANEKER

In de periode van de “Friese Vrijheid”, die tot de opstand tegen de Spanjaarden duurde (Philips II kon Friesland, een nieuw verworven gebied, door de slechte toestand van de wegen, niet bereiken en daarom moest de nieuwe vorst bij Hoogeveen omker,en, werden de Friesland geteisterd door de strijd tussen de “Schieringers” en de “Vetkopers”. Dit type “burgeroorlog” komt vaker voor in Europa (Italie, Hoekse en Kabeljauwse twisten). De Schieringers (grijs, Schiermonnikoog) waren de vertegenwoordigers van de oude machten (adel en kerk). De Vetkopers waren de opkomende burgers, lagere adel en handelaren.

Franeker was in die periode “Schierings”, Harlingen was Vetkopers”(logisch gezien de ontwikkeling van de beide plaatsen). Het ging zelfs zover, dat Franeker troepen, gesteund door Groningers, Harlingen aanviel. Het eerste Blockhuys, aan de Franeker kant, werd in brand gestoken en nadien niet meer op deze plek opgebouwd, maar in het havengebied, tegenover de stad. Schieringer soldaten drongen Almenum binnen en plunderden de Dom en diverse panden werden aangestoken.

Twee eeuwen lang bestaat Harlingen, gelegen op een bogtigen uithoek der kust, in de schaduw van de universiteitsstad Franeker. Maar door de verbinding met de zee nam de welvaart gestaag toe. Vroeger lag de stad westelijker dan vandaag,1800 Waalse soldaten aan land gezet, die later in de slag bij Heiligerlee verslagen worden. De gehate[bron?]Spaanse kolonel Caspar de Robles - door Alvadaar als stadhouder aangesteld - gelastte in 1574verhoging van de dijken. In 1579volgde een uitbreiding naar het oosten, mede door de toevloed vanVlaamse doopsgezindendie de katholieke repressie in de Zuidelijke Nederlanden ontvluchten. Door deze uitbreiding die in drie maanden werd voltooid, lag de kerk van Almenum nu binnen de stadsvesten. De handelsvaart naar de landen om Noord-en Oostzee nam toe en in 1598werd de stad weer uitgebreid, nu in zuidelijke richting. In 1596werd het eerste stenen woonhuis gebouwd, De vergulde Engel, aan de Lanen 28.(Wikipedia)

LOKALE GESCHIEDENIS: MEMO 3

Omstreeks 1157 stichtte Eilwardus Ludinga het klooster Ludingakerke in het dorp Almenum. De monniken groeven grachten om de handelsvaart beter mogelijk te maken. Ludingakerk werd hierdoor een van de rijkste kloosters in Friesland. De buurt ten westen van Almenum, Harlingen, werd daardoor zó belangrijk dat deze in 1234 stadsrechten kreeg. Daarmee is Harlingen als stad ouder dan bijvoorbeeld Leeuwarden, Dokkum, Franeker of Amsterdam. Noordwestelijk van Harlingen lag in die tijd nog de stad Griend met poorten, grachten en zelfs een hogeschool. In 1287 werd Griend als gevolg van de desastreuze Sint-Luciavloed grotendeels verzwolgen door de zee. Thans is Griend nog slechts een zandplaat in de Waddenzee. De naam Harlingen is vermoedelijk afkomstig van de state Harlinga. In 1311 kwam "Harlingen" voor in Engelse havenregisters. In 1579 ondertekenden afgezanten van de stad de Unie van Utrecht en op 22 december 1634 ontving Harlingen zijn octrooi van de Staten van Friesland voor Groenlandsch- en Straat Daevids-visscherij (walvisvaart).(Wikipedia)_____________________

Friesland is een van de regio's in de Europese unie, die zich profileert met zijn eigen streektaal. Kenbaar wordt dit ondermeer in de straatnamen, maar duidelijker nog door de plaatsaanduidingen. Plaatsnamen worden steevast in het Frysk en in het “Hollands” vermeld. Ook hierin wijkt Harlingen af. De aanduiding “Harns” is geen Fries, maar volgens de plaatselijke historisch deskundigen, een eigennaam. Ook Harlingen verwijst naar een dergelijke stam-/familienaam. Ditmaal gaat het niet om het geslacht Harns, maar om de familie Harlinga, die zelfs een “state” (versterkte boerderij/hof) op of nabij Almenum zouden hebben bewoond.

Almenum was niet ommuurd en dus een dorp of vlek. Maar door de combinatie van religie en handel groeide het uit. Zeker toen de waterwegen werden verbeterd en de Noordzee gemakkelijk te bereiken was, werd Harlingen een dynamisch economisch centrum en een transitohaven. Ook lag het aan oude pelgrimswegen. De uitbreiding naar het Noord-Westen (bewoning, overslag, havenfaciliteiten, sassen) verwierf de naam “Harlingen”. De stadsgeschiedenis vermeldt een notitie in Deense logboeken uit de 12e eeuw van een schip (een fluit) uit “Herlinghe”. Er waren dus al vroeg contacten in het Noorden.

De “geaccepteerde” uitleg van onze plaatsnaam is uiterst discutabel. Waarschijnlijker verwijst “Harlingen” naar een eigennaam en wel naar de laatste Noormannenleider Harald, die in de 10e eeuw in Engeland definitief werden verslagen.

Invallen van Noormannen waren niet alleen strikte militaire operaties “om het gewin”, maar soms ook complete volksverhuizingen. De Noormannen stichtten Moskou, Dublin en Harlingen! Het is zeer wel mogelijk, dat restanten van Haralds troepen, met slaven, vrouwen en kinderen, zich terugtrok en uiteindelijk Almenum bereikten. Het tweede gedeelte van de stadsnaam is Noord-Europees: “linggi”, wat zoveel wil zeggen als “toebehorend aan Harald”. Het waren de eerste “thuislozen”, die Harlingen absorbeerde en die voor een economische “boost” zorgden. Harns zou dan kunnen verwijzen naar “typisch voor” of “eigen” aan de cultuur en traditie van dit bijzondere gebied.

Frank Belt leert kinderen verhalen maken

Frank Belt leert kinderen verhalen maken: HARLINGEN – De Verhalenclub voor Kinderen gaat op woensdag 16 januari van start. Kinderen kunnen bij deze club...

LOKALE GESCHIEDENIS, MEMO 2

 

Het jaar, 777 na Chr., waarin de eerst houten kerk op Almenum is gebouwd, is fictief. Het geeft vooral het belang aan van getallen in de vroeg-christelijke kerk en het getal zeven speelt in de Bijbel, bijvoorbeeld bij de Schepping in 7 dagen en de zevende hemel, een belangrijke rol. Het is een heilig, geluk brengend getal. Dit gekoppeld aan de wijding aan St. Michael gaf de kerk status en kracht. Het zelfde doet zich voor bij de stadsrechten, die Harlingen/Harns zou bezitten. Deze stadsrechten, zeer belangrijk voor de economische ontwikkeling en plaatselijk bestuur, zijn volgens de officiële geschiedschrijving in het jaar 1234 verleend. Ook hier veeleer een “magisch jaartal”. Er zijn geen originelen of kopieen overgeleverd, niet vreemd overigens, en geschiedenis heeft de neiging zichzelf te bevestigen. Vraag blijft, wie de stadsrechten heeft verleend. Houden we het jaar 1234 aan, dan betekent dit, dat de rechten, zijn verleend in een periode, die bekend staat als “de Friese Vrijheid”. Er was weinig tot geen invloed van de Duitse Keizer, waartoe Friesland behoorde, of de leenheren in Holland, die bij Warns dramatisch werden verslagen. Deze periode van relatieve autonomie duurde op dat moment al een aantal duizenden jaren. De Romeinen gebruikten de Friezen liever als soldaat, dan ze tot tegenstander te maken. Voor een veldslag doorliepen de krijgers, die naakt waren, zich hadden beschilderd en hun haar met leem tot een hanenkam hadden gekneed, een ritueel, waardoor ze in een fanatieke en krijgslustige trance kwamen. In Friesland zijn meerdere Romeinse munten gevonden, meegebracht door Friezen, die in den vreemde voor Rome hadden gevochten.

REDBAD ZIET AF VAN DE DOOP

Friesland werd geregeerd door regionale vorsten, die waarschijnlijk net als Karel de Grote, van stad naar stad, trok en zo zijn keizerrijk tot een eenheid smeedde. Een bekende Friese vorst is “Redbad”, die hof hield in de periode dat het christendom, in de vorm van missionarissen, hier binnendrong. Het verhaal gaat dat een christelijke zendeling Redbad had overgehaald om zich te laten dopen. Een belangrijk moment, want dan zouden al zijn onderdanen ook overgaan tot het nieuwe, christelijke geloof en de oude heidense goden en godinnen zou afzweren en uitbannen. Volgens de overlevering zou Redbad in een beek door een priester worden ondergedompeld. Een massa-bijeenkomst, met een delegatie van de kerk uit Rome en Redbad's vrouw, kinderen en getrouwen. Al in het water staand stelt hij de priester nog een laatste vraag. “Waar gaat mijn ziel naartoe na mijn dood.” De priester antwoordt: “Als U gedoopt bent, komt uw ziel in de hemel.” “En waar zijn mijn voorvaderen?”, vraagt Redbad. “Die zijn terecht gekomen in de hel.” Redbad besluit op dat moment om zich niet te laten dopen. Hij is liever samen met zijn voorouders in de hel, dan alleen in de hemel.

Friezen, net als Kelten en Germaanse stammen, zagen wouden en woudreuzen als heilig en door de voorvaderen en goden bewoond. Bepaalde gedeelten hadden een hoge status en werden door de Friezen gebruikt om samen te komen voor het nemen van belangrijke besluiten en zaken van leven en dood; maar ook van uitwisseling (huwelijken), handel en competitie. De plekken zijn nog wel bekend (tussen Franeker en Harlingen en “het Schakenbosch”, bij Heemskerk), maar bomen staan er niet meer. De wouden van Friesland zijn hier verdwenen. Wat rest is een boomgaard bij Herbayum, die opgewaardeerd is tot bos. Hetzelfde geldt voor de hagen en heggen, die in Friesland het landschap bepaalden. Julius Caesar prees hun militaire waarde. De hagen waren zo hoog en meters diep, dat het voor zijn soldaten onmogelijk een nederzetting binnen te dringen. In Noord-West Friesland heeft ruilverkaveling en schaalvergroting deze belangrijke natuurwaarde, tot armetierige proporties teruggebracht.

Maar mocht het jaartal kloppen en is aan “Herlinghe” in 1234 stadsrecht verleend, dan heeft gemeente en middenstand een kans laten lopen. In 2011, namelijk, bestond de stad 777 jaar!

Een jubeljaar, waar geen ruchtbaarheid aan werd gegeven.

DE STENEN VAN DE STAD, h. 10

Het landschap in en om Harlingen heeft in de afgelopen tien- duizenden jaren veel veranderingen ondergaan. Zo lag het lang niet altijd aan zee (maar wel aan water) en lag het ooit onder de rook van een actieve vulkaan. Gelukkig voor ons, ligt deze nu bedolven onder drie kilometer zand, slib en klei; halverwege Vlieland. Als er warm water kan worden opgepompt, zoals in Friesland het geval is, wijst dat op een vulkanisch verleden.

Almenum was een logisch plaats om zich te vestigen. In vergelijking met de rest van het landschap was het hoog en dus droog. Heuvels waren gemakkelijk te beschermen en waren van oudsher knooppunten van (water)wegen.

In voor-christelijke tijden was Almenum een belangrijk heiligdom voor de Friezen. Waarschijnlijk hebben hier heilige eiken gestaan, houten afgodsbeelden en simpele verblijven voor priesters en passanten. Er moet een haven en overslag zijn geweest, autoriteiten en militairen. Herbergen hebben er gestaan en woonboerderijen. Vissers zullen zich er hebben gevestigd, evenals handelaren en ambachtslieden. Almenum was een micro-kosmos, een weerspiegeling van het latere Harlingen, dat Almenum annexeerde, maar er wel ter kerke ging.

Almenum is ook bijzonder, omdat het op een kruispunt van lay-lijnen ligt. Dit zijn zogenaamde “energiebanen/wegen van de aarde”. Het zenuwstelsel van moeder Gaia. De heiligdommen van de heidense Friezen werden (bewust) op deze plekken gebouwd, om tijdens de rituelen deze aard-energie te kunnen gebruiken en te manipuleren. Op sommige plekken, kruisen die lijnen zich, waardoor een zwaartepunt ontstaat. De Dom van Almenum staat op zo'n kruispunt; net als Stonehenge bijvoorbeeld. De christelijke missionarissen hadden de gewoonte om heidens heiligdommen te vernietigen en heilige bomen te kappen. Daarna werd op die plek een christelijke kerk gebouwd. De oude, middeleeuwse kerken, die we in Friesland aantreffen, staan dus op een plek waar contact met de aarde-energie mogelijk was en men in verbinding kon komen met het energie-patroon van de aarde.

Lay-lijnen zijn recht en kunnen worden gevonden door op een landkaart de kerken met elkaar te verbinden. Een mooi voorbeeld van een regionale lay-lijn is die tussen Harlingen (Almenum) naar Ried, via Midlum, Dongjum en Boer. De vijf kerken liggen op 1 rechte lijn. Almenum was een knooppunt van lay-lijnen. In vroeger tijden probeerde gelovigen in contact te komen met “moeder aarde” en te delen en deel te hebben aan die energie. Op Almenum zal die energie in een ver verleden ook zijn gezocht en gevonden. Door gelijktijdig op verschillende locaties rituelen uit te voeren, waarvoor de Friezen een uitgebreide kalender bezaten, bracht men een eerbetoon aan de vruchtbare aarde en onderhield men de ley-lijnen, die op hun beurt weer de aarde voedden en tot leven brachten. Almenum verwijst naar de periode van de verering van de “Moeder-Godin”, die door het patriarchale christendom werd verdreven, dat het fundament werd van de moderne stad.

DE STENEN VAN DE STAD, h. 9

“De Dom van Almenum”, een mooie kerk, op een markante lokatie en volgens de legende in 777 gesticht. Toen werd er volgens de overlevering de eerste houten kerk gebouwd. Het benodigde materiaal werd geleverd door de heilige eiken van Almenum. Heidense en tribale gedachten werden getransformeerd in een vroeg-christelijk heiligdom; het eerste in de Frieslanden, waar nu nog erediensten worden gehouden.

777 was hoogstwaarschijnlijk een ficitieve datum, maar het was toch aanleiding voor de Protestanten om de Middeleeuwse kerk in 1777 te slopen en een “moderne” kruiskerk te bouwen. De Middeleeuwse toren liet men staan. De naam “Almenum” betekent waarschijnlijk “vrijplaats” (alm heem). Dit hield in, dat persoonlijke en stammentwisten” niet op deze plek mochten worden uitgevochten. Franeker daarentegen was in het verleden bezit van de bisschoppen van Utrecht (Froonacker).

De naam “Dom” is ook ietwat pretentieus. Deze naam wordt gebruikt voor de kerk van een aartsbisschop, zoals die van Utrecht, ook in protestantse handen, en Keulen. De kerk is aan St. Michael gewijd, die daarmee ook de patroon van de stad werd. Een uitdagende keuze, omdat het hier een aartsengel betrof, die legers van Satan zal verslaan. Kerken, die aan Michael zijn gewijd, dat zijn er niet zo veel, liggen altijd op hoge locaties, zoals de Franse “Mont-Saint Michel”.

Voordat de christelijke kerk werd gebouwd, was het een heiligdom voor de Friezen. Belangrijke besluiten, die over leven of dood en oorlog en vrede, werden in heilige bossen en wouden gehouden. Maar ook voordat de Friezen zich vestigden, werd het als vestigingsplaats, versterking, haven en heiligdom gebruikt. Er waren tijden, dat een Fries van Harlingen naar de eilanden kon lopen en van daar uit naar Engeland. De Doggersbank, op sommige plekken slechts 23 meter diep, was ooit een verbindingsweg met de Britse eilanden. 12.000 jaar geleden wordt genoemd als het einde van de laatste ijstijd. Op dat moment was de zeespiegel ruim 100 meter lager. Indonesië en Indochina zijn een, Australië en Nieuw Guinea met elkaar verbonden en bestaat de Perzische Golf nog niet. De smeltende ijskappen hebben er voor gezorgd dat de zeespiegel steeg en veel, door mensen bewoond, land verloren ging. Over de gehele wereld worden opzienbarende vondsten gedaan door onderwater archeologen. Meestal zoekt men in tropische wateren, maar ook de Waddenzee heeft veel te bieden. Er ligt meer verborgen dan de “Lutine”.

HARLINGEN, STANDPLAATS BRUINE VLOOT

http://youtu.be/HFdj0Lq6xiU

BOOTTOCHT KIMSWERD - HARLINGEN

http://youtu.be/xwcijaTSKPk

DE HAVEN VAN HARLINGEN

http://youtu.be/Jh6yeOTj1Ys

BOOMKORKOTTERS (2009)

Flinke schoorsteenbrand in Cornwerd

Flinke schoorsteenbrand in Cornwerd: Op Nieuwjaarsdag werden de brandweerkorpsen van Makkum, Witmarsum en Harlingen rond 18:10 gealarmeerd voor een schoorsteenbrand aan de...

DE STENEN VAN DE STAD, h. 8

Waardoor onderscheidt zich de ene stad van de ander. Geografische locatie (veiligheid, drinkwater en voedsel), omvang, historie en inwoners; al deze factoren spelen mee tot op de huidige dag. Net als maatschappelijke en economische ontwikkelingen in de Nederlanden, die bepalend waren voor het lot van Harns. De dynamiek en economische variatie is afgenomen. Naast het verdwijnen van hele sectoren; visserij, overslag en transport (de veerboten naar Hull en Londen bijv. en de beurtvaart); zout en hout en de export van vlees en vee naar Engeland, verdwenen al deze economische dynamiek uit de stad. De Tjerk Hiddesz-sluizen en een aangepast van Harinxma-kanaal maakte het mogelijk dat, vracht door grotere schepen tot diep in Friesland kon worden vervoerd. De schepen lieten Harlingen links liggen. Hetzelfde gebeurde door de aanleg van de Afsluitdijk en snelwegen. Harlingens belang als overslagpunt verdween. De haven stond in een soort sluimerstand, tot op heden. De eerste signalen van een omslag, die de stad goed zal doen, zijn er overigens wel. Steeds meer bedrijven, Heinz en Aviko bijvoorbeeld, besluiten om hun producten over water te vervoeren. Goedkoper, milieuvriendelijker en een pluspunt voor de consument.

Maar tot op heden is er sprake van een heuse “brain drain”, waarin professionals, ambitieuze jongeren en innovatieve bedrijven, hun heil elders zoeken. Zulke situaties hebben zich al eerder voorgedaan.

In de begintijd van de “Republiek der 7 Verenigde Nederlanden” was Dokkum de standplaats van de Fries-Groninger marine, genaamd “de Admiraliteit”. Helaas, de haven werd onbereikbaar en de regenten lieten hun oog op Harlingen vallen. “De Admiraliteit” werd overgeplaatst. Tot groot verdriet van de Dokkumers, die de koetsen en wagens tot aan de Franekerpoort begeleidden. Waarschijnlijk om de inzittenden op andere gedachten te brengen.

Wat een ramp was voor Dokkum, was een zegen voor Harlingen. Er moesten onderkomens worden gebouwd, o.a. “het Admiraliteitsgebouw” aan de Zuiderhaven, een gevangenis en een scheepswerf tegenover dit, gesloopte, pand, dat nog als HBS, dienst heeft gedaan. Om uitspattingen te voorkomen, werd door de gemeente een heus bordeel in het leven geroepen. In dit pand is nu de Vrijmetselarij gevestigd. Een daartoe aangewezen ambtenaar moest deze voorziening regelmatig controleren. “Hoge heren” vestigden zich in de stad, met hun familie, klerken en bedienden. Admiraals en kapiteins paradeerden over straat en bezochten de Domkerk. De Admiraliteit had klerken en ambtenaren in dienst, evenals schippers, scheepsbouwmeesters en matrozen. Als men uitvoer, moesten de benodigde schepen, worden gebouwd en zeewaardig gemaakt en proviand moest worden ingeladen. Dit trok matrozen en werkzoekenden. De plaatselijke middenstand beleefde gouden tijden en de stad kende, naast het bordeel, herbergen, hotels, kroegen en taveernen.

Het was dus een grote klap, toen de Fries-Groninger marine werd opgeheven, Harlingen vestingstad af was, panden en kantoren leeg kwamen te staan en de notabelen, de kapiteins, de ambachtslieden en ambtenaren, uit Harlingen verdwenen, om niet meer terug te keren.

Beschonken automobilist in de sloot

Beschonken automobilist in de sloot: DE GLIND - De politie heeft op 30 december rond 11.30 uur een 40-jarige man uit Harlingen aangehouden...