HET ZWAARD VAN GRUTTE PIER DONIA

In de late Middeleeuwen en gedurende de Tachtigjarige oorlog werd de strijd op het slagveld door “cohorten” gevoerd. Dit waren letterlijk vierkanten van soldaten, bewapend met pieken, lansen met ijzeren punten, en bijvoorbeeld 25 mannen breed en diep.
Tijdens de opmars hielden de krijgslieden hun wapen omhoog. Kwam een vijandig cohort dichtbij, dan staken de buitenste piekeniers hun wapens recht vooruit. Zo ontstond een soort stekelvarken, dat...

 

in gestrekte (!) draf op de tegenstanders botste. Ze probeerden op die manier de vijand uit balans te brengen en op de vlucht te jagen. Gesneuvelde en gewonde soldaten werden zo snel mogelijk vervangen. De aanvoerder commandeerde zijn manschappen te paard.
De soldaten waren goed geoefend om bevelen op te volgen en te manoeuvreren.
Regelmatig stokte de voortgang en ontstond er een soort “scrum”.
Om zo'n “stale-mate” te doorbreken, werden er gespecialiseerde soldaten ingezet, die in staat waren om enorme zwaarden te hanteren. Dit waren zogenaamde “Zweihander”; enorme klingen, die met twee handen moesten worden gehanteerd. Deze elite-soldaten moesten proberen om bressen in de verdediging te slaan, door de uitgestoken pieken te versplinteren. Hierna konden de piekeniers toeslaan en het vijandelijke cohort aan het wankelen te brengen. Elk cohort kende een vaandeldrager, een belangrijk hulpmiddel om als militaire eenheid te hergroeperen. Daarnaast was er een “stentor”, iemand die met luide stem de bevelen van de aanvoerder doorgaf en de piekeniers aanmoedigde.
Het zwaard van Grutte Pier, de reus uit Kimswerd is zo'n “Zweihander of Biedenhander”. Het is 2.15 meter lang en bijna 7 kilo zwaar.
Het is de vraag of onze Friese volksheld dit zwaard ook gevoerd heeft. Er zijn er relaief veel in Duitsland gesmeed en in musea te bewonderen.
De aanduiding “bijdehand”, als synoniem voor assertief en uitdagend, verwijst naar deze oersterke en moedige mannetjesputters met hun reuzenzwaarden.