PHILLIPUS EN ALEXANDER

Macedonië was in de vijfde eeuw BC. het achterland van de trotse Griekse stadstaten als Thebe, Sparta en Athene. Op Macedonië werd door de Grieken neergekeken. Het bestond vooral uit ontoegankelijk terrein en de bewoners ontbrak het aan beschaving. Dit bleek vooral uit het feit dat het geregeerd werd door een koning en geen democratie kende. Macedonië bezat echter koningen met ambitie. Na de verovering door de Perzen en het uiteenvallen van Griekse steden stelde koning Philippus II van Macedonie zich twee doelen: de hereniging van Griekenland en wraak nemen op Perzië. Griekse soldaten vochten vor de hoogste bieder en dus ook voor de Perzen. Een leger van 10.000 hoplieten hadden voor de verkeerde kroonprins gekozen en stonden, volstrekt geïsoleerd midden in Klein-Azië. Na een wanhopige tocht, beschreven door Xenophon, bereiken de Grieken uiteindelijk de Zwarte Zee.

 

Phillipus herkent in deze lang mars de kracht, de kameraadschap en de heldenmoed van de Griekse beroepssoldaat. Hij neemt zoveel mogelijk oudgedienden in dienst en begint aan de ontwikkeling en opleiding van een onstuitbaar leger. De infanterie werd gegroepeerd in vierkanten (phalanxen) van 256 soldaten. Hun belangrijkste wapen was een speer van ruim vijf meter lang. Eenmaal in beweging was de phalanx niet te stopppen. Macedonië was een paardenland. Jagen te paard was een belangrijk tijdverdrijf. De Macedoniërs waren daardoor ervaren ruiters, die in discipline en tactische manoeuvres werden getraind. Griekenland was niet bestand tegen het professionele leger van Phillippus. Athene en Thebe werden vernietigend verslagen en de overige steden gaven zich zonder slag of stoot over. Phillipus had zijn eerste doel bereikt. Tijdens deze campagne had zijn zoon de leiding gehad over de cavallerie; de 16 jarige Alexander. Phillippus was een militaire vernieuwer. Ook nam hij ingenieurs in dienst om oorlogsmachines te bouwen. Alexander zal van hun kennis en kunde bij zijn latere veldtochten nog dankbaar gebruik maken. De koning vierde de overwinning door een nieuw huwelijk aan te gaan. Hij heeft in totaal zeven vrouwen getrouwd, waarvan Olympias de belangrijkste is. Zij is de moeder van Alexander, de troonop-volger. Het laatste huwelijk van Phillipus brengt dit in gevaar, als zijn nieuwe vrouw een zoon baart. Dit gebeurt Alexander heeft nu een baby half-broer.

Philippus was altijd wantrouwend geweest of hij wel de vader van Alexander was. Op een avond gluurde hij in haar slaapkamer en meende een grote slang in haar bed te zien. De oppergod Zeus stond erom bekend, dat hij in deze vorm vrouwen beminde. Dat zou betekenen dat Alexander een half-god was! Phillippus stuurde een gezant naar het Orakel van Delphi. Deze kwam met twee antwoorden terug. Phillippus moest offers brengen aan Zeus en hij zou het oog verliezen, waarmee hij zijn vrouw had bespied.

 

Dit laatste gebeurde. Tijdens de Griekse campagne kreeg hij een zwaardslag in het gezicht en verliest zijn oog. In 1977 wordt de graftombe van Philippus ont-dekt. Het is een sensatie. Niet alleen door de prachtige gouden sieraden, wapens en architectuur, maar vooral doordat de grafkist, met de Macedonische ster, nog ongeschonden was. De gekremeerde restanten werden forensisch onderzocht en men meent voor (bijna) honderd procent zeker te zijn, dat het om Philippus II gaat. Op basis van de resten is zijn hoofd gereconstrueerd, inclusief de verminking die hem zijn rechteroog kostte. Ten tijde van Phillipus maakte homoseksualiteit onderdeel uit van het dagelijkse leven in Griekenland en Macedonië.. Ook Phillippus had minnaars, net als Alexander. Tijdens een offerdienst in koninklijke paleis ter voorbereiding op de invasie in Azië wordt Philippus door een afgewezen minnaar doodgestoken. De mooordenaar wordt door de lijfwacht van Philippus gedood. Opeens is Alexander koning van Macedonië en hij zweert dat hij de taak van zijn vader over zal nemen en Perzië zal vernietigen.

Voordat hij aan die taak begint laat hij alle tegenstanders en mogelijke troonpretendenten vermoorden, waaronder zijn halfbroertje van anderhalf. Olympias wordt door historici aangewezen als de kwade genius achter deze aanslag. 'Quid Bono'; wie profiteert van het voorval. De Griekse steden komen in opstand, maar Alexander roept ze snel tot de orde. Dan besluit hij om naar het orakel van Delphi te gaan. De hogepresteres, de Pythia, weigert om te verschijnen. Alexander's komst valt buiten het seizoen. Hiermee neemt de jonge koning echter geen genoegen en hij sleurt de priesteres naar buiten. "Je bent onstuitbaar", roept ze. Dit is voor Alexander genoeg om te weten en hij vertrekt.

 

Het is een feit dat Alexander militair nooit verslagen is, al stond hij tegenover een overmacht van vijf tegen één. Tijdens zijn veldtochten las hij Homerus' Ilias en als er orakels, tempels of monumenten op zijn pad kwamen, dan bezocht de veldheer ze.
In het plaatsje Gordium bevindt zich op het centrale marktplein een paal met in het midden een kolossale knoop van touw. Degene, die de knoop ontwart, zo zegt de geschiedenis, zal over de gehele wereld heersen. Alexander bedenkt zich geen moment en slaat de knoop met zijn zwaard doormidden. Deze radicale oplossing onderstreept zijn ambitieuze doel; heersen over de wereld en dat wil zeggen heersen over Perzië, dat de gehele bekende wereld omvatte: Palestina, Egypte, Iraq, Iran, Afghanistan en delen van India. In Troje plunderde hij de zwaarden van de klassieke, Homerische helden en hij verwijderde "het schild van Achilles", zijn grote held van de tombe. Dit schild heeft zijn entourage gedurende de gehele Aziatische veldtocht met zich meegedragen. In Egypte werd Alexander als een bevrijder ingehaald en zelfs tot pharaoh uitgeroepen. Hiermee kreeg Alexander een goddelijke status. Om deze status te bevestigen maakte Alexan-der een pelgrimage naar de oase Siwa, in de westelijke woestijn, waar de tempel van Amun, de Egyptische oppergod, staat. Alexander en zijn escorte bereikten na een hachelijke tocht door de woestijn de oase. Akexander stond erop dat hij het beeld van Amun alleen bezocht. Maar Alexander kwam gesterkt in zichzelf naar buiten. Iedereen wist welke vraag hij had gesteld en welk antwoord hij had gekregen. Hij was de zoon van de Zonnegod.

Recent archeologisch onderzoek toont aan, dat Alexander niet alleen in de tempel aanwezig was. Er is een stelsel van geheime gangen binnen de tempelmuren ontdekt. Deze maken duidelijk dat de priesters konden meeluisteren met wat er door Alexander werd gezegd. Amun; de zonnegod of zijn priesters zullen antwoord hebben gegeven. Alexander blijft maar 6 maanden in Egypte, waarna hij aan zijn veroveringtocht begint. Zes jaar later overlijdt hij aan malaria in Babylon. Zijn lichaam is op weg naar Macedonië als de lijkstoet door éém van zijn generaals, Ptolemeus, wordt gekidnapt. Er wordt nog bloedig om gevochten, maar Ptolemeus zegeviert. Alexander's graf is volgens oude berichten tot de 5e eeuw nog een belangrijk pelgrimsoord geweest in Alexandrië. Daarna is het graf verdwenen en vergeten. De afgelopen jaren zijn al diverse lokaties, binnen en buiten Alexandrië, als Alexander's graf aangewezen.