DEEL 2 VAN: DE SLAG OM KORNWERDERZAND (MEI 1940),

Kapitein Boers gaf toestemming dat de luchtafweerbemanning in de kazematten dekking zochten. Vrijwilligers demonteerden het luchtafweerkanon en brachten deze in veiligheid. Nadat ze twee hadden binnengebracht, kwamen ze te laat voor een derde, deze was reeds door een granaat volledig vernield. Rond 18.00 uur werd een Duitse verkenning ingezet met in hun kielzog stoottroepen op fietsen. Als dekking werd een constante regen van artillerie afgegeven op Kornwerderzand. Hierbij werd bij kazemat VI (6) het luik van een schietgat losgeblazen dat op de loop van het 5 cm kanon viel. Onder hevig vuur wist soldaat W. Pronk het aan de buitenzijde kazemat VI. weer los te wrikken en keerde ongedeerd terug in de kazemat. Kapitein Boers gaf nog steeds geen order tot vuren, maar wachtte tot de Duitsers op 800 meter genaderd waren en liet toen het vuur openen.

Eén van de twee kanon schietgaten van Kazemat VI
Het effect was overweldigend. De Duitse troepen lieten zich van hun fietsen vallen en zochten op de naakte dijk dekking in een greppel, anderen renden naar de andere kant van de dijk. Deze werden onder vuur genomen door kazemat II (2). Tijdens de chaotische terugvlucht bleven de granaten en mitrailleurkogels door de Duitse aanvallers snijden. Om 19.20 uur werd het Nederlandse vuur gestaakt. Tijdens deze aanval zouden vele gewonden zijn gevallen aan Duitse zijde, waaronder drie doden. Aan Nederlandse zijde vielen geen slachtoffers. Onder de duisternis trokken de laatste Duitsers zich terug. Er volgde die dag geen verdere aanval meer. De stemming in de kazematten van Kornwerderzand was euforisch en een ieder was in een overwinningsroes. De bemanning wist dat Kornwerderzand een onneembare vesting was en kapitein Boers dacht zelfs aan een tegenaanval.

Moordend vuur landt tussen de Duitsers.
Let op de voorste Duitse soldaat. Deze draagt geen helm, maar draagt
boven zijn 98K geweer een 70-cm afstandmeter (Entfernungsmesser)
om het artillerievuur te leiden.
(hieronder is een zelfde afstandmeter te zien in een museum bij Omaha Beach)

14 mei 1940, de marine komt helpen
Kapitein Boers schreef in zijn dagboek op 14 mei om 06.30 uur: ‘Onderdelen en luchtafweer gevraagd. Voorgesteld om door een landing in Noord-Friesland met een flinke macht Friesland te zuiveren.’

De Duitsers graven hun artillerie in de IJsselmeerdijk
Na de positief uitgevallen verdediging van de 13de mei werd Boers strijdlustig. Vanwege de optimistische radioberichten dacht hij dat in heel Nederland het leger de Duitsers wisten tegen te houden. Uit veiligheidsoverwegingen werd op de radio niet gerept over de zwakte van andere stellingen en de slechte bewapening. Onwetendheid over de echte gang van zaken zal bij Boers meegespeeld hebben om aan een tegenaanval te denken. Er zouden ook geen gevraagde onderdelen ter versterking komen naar Kornwerderzand. Wat wel kwam was, rond de klok van 08.00 uur, een hervatting van Duitse artillerie.

Het communicatiesysteem in kazemat IV,
een spreekbuis die de observatiekoepel en de mitrailleurpost verbond
(met de rode hendel), of apart met de commandant.
In overleg tussen kapitein Boers en schout bij nacht Jolles op 13 mei was overeengekomen dat er iets tegen de Duitse beschietingen moest gebeuren. Vanuit Den Helder werd Hr.Ms. Johan Maurits van Nassau de Waddenzee opgestuurd. Daar dit een gevaarlijke inzet was (er was kans dat het schip opgemerkt zou worden door Duitse vliegtuigen en als een rat in de val zou zitten) vroeg Jolles om hulp. Die hulp moest komen van de Britten in de vorm van de Valorous, een torpedobootjager uitgerust met veel luchtafweer. Maar de commandant van dit schip had geen zin in dit avontuur en verlegde haar koers in de Texelstroom, en koerste op Engeland aan. De Johan Maurits van Nassau ging voor anker in de ‘Doove Balg’.

De positie van Hr.Ms. Johan Maurits van Nassau in de 'Doove Balg'.
Rond de klok van 09.00 uur verzocht kapitein Boers aan Den Helder het vuur te openen vanaf de Johan Maurits van Nassau . Enkele minuten later kwamen de eerste granaten uit de 15cm kanonnen naar Kornwerderzand. Ze sloegen voor de kust in zee. Na enkele correcties, doorgegeven via de waarnemers luitenant Ham (links van de dijk) en luitenant IJzereef (rechts van de dijk), kwamen de granaten perfect op hun doel terecht. Na ruim honderd schoten werd de dreiging van Duitse vliegtuigen te groot en werd het anker gelicht en vertrok de Johan Maurits van Nassau richting Den Helder. Hier kwam ze onder een bombardement te liggen, maar ze liep geen schade op (dat gebeurde wel later toen ze trachtte naar Engeland te ontsnappen en gebombardeerd werd en zonk ter hoogte van Callantsoog).

De Hr.Ms. Johan Maurits van Nassau
Hieronder het gedenkteken bij Kornwerderzand met de namen van de
omgekomen bemanningsleden bij Callantsoog

Het goed geplaatste vuur van de Johan Maurits van Nassau bracht de Duitse artillerie tot zwijgen. De Duitsers hebben pas op de dag van capitulatie ontdekt dat hun artillerie uitgeschakeld was door het geschut van een marineschip. Daar de artillerie nu uitgeschakeld was en geen dekkingsvuur meer kon geven werd er geen nieuwe aanval op Kornwerderzand ondernomen. Er kwamen nog wel enkele Stuka’s die een aanval waagden maar van een tweede afzagen. Tijdens de aanval door de Junkers duikbommenwerpers werd een kazemat uit de tweede linie (de groep kazematten na de spuisluizen) getroffen waarbij een stuk beton werd weggeslagen. Ook de commandopost in kazemat IV werd bijna geraakt, maar meer dan een zware trilling bracht de bom niet teweeg. De voorgenomen aanval van 15.50 uur werd door de Duitsers afgelast. Generaal Feldt besloot één regiment, het 21ste Kavallerie Regiment, één batterij artillerie en het 88mm Flak kanon achter te laten en de rest te verplaatsten naar Stavoren of Lemmer. Vandaar uit zou men trachtten toch een oversteek te maken op Noord-Holland