Friese taal is een lust, geen last

snein 29 april 2012

We horen wat, net of iemand over de deur van onze hotelkamer aait. Buiten staat inderdaad een Papoea die op fluistertoon tegen ons praat. Dit is Merauke, in Papoea, het oude Nederlands-Nieuw-Guinea. Hij laat een soort schriftje zien met daarin aantekeningen en liedjes in zijn eigen taal- het Muyn. Dat wil hij ons graag laten zien, trots als ie is op zijn taal. Maar die taal is verboden door het Indonesische gezag ofwel met de omfloerste manier van Azië: niet op prijs gesteld. Zou het graag laten drukken, maar is als de dood dat de Indonesische autoriteiten erachter komen. En dat moet je hier letterlijk opvatten- in dezelfde week is een brutale journalist dood in een greppel gevonden. Vermoord door of met medeweten van de autoriteiten, daarvan is iedereen overtuigd.
Vorige week in Den Haag weer eens op pad geweest voor de Friese taal. Daar is een muizenplaag en elke partij heeft zijn eigen type muizenvat, maar dat terzijde. We hoeven niet bang te zijn dat ons fysiek iets overkomt. De huidige regering doet het nodige voor onze taal. Het besef komt dat Fries niet alleen een last is maar ook een cultuurhistorische lust kan zijn. Langzamerhand dringt in de politiek door dat we nog een rijkstaal hebben, waarvoor de Nederlandse staat internationale verplichtingen is aan gegaan om die in stand te houden.
Al twee commissies hebben zich gebogen over de decentralisatie van de bevoegdheden over de Friese taal: die moet naar de provincie, naar Leeuwarden. Maar dan de uitvoering. Stille krachten gaan die politieke stelling name onderuit halen met opmerkingen als: zouden ze dat wel aan kunnen in Fryslân? belemmert het Fries niet de ontwikkeling van andere talen? komt het Nederlands niet in het gedrang? is de organisatie er wel klaar voor? En dat alles doordesemd met de geest zoals verwoord door mijn toenmalige fractievoorzitter die aan mij vroeg toen ik me weer `s opwond over het niet nakomen van toezeggingen “Vind je dat nou belangrijk?” Ja, dus.
Als je dit op je laat inwerken, dan lijkt het erop dat in Den Haag nog steeds een koloniale wind waait. Geen fysiek geweld, maar bij het uitvoerend apparaat moet nog het nodige veranderen. Het oude ministerie van Koloniën is inmiddels werkplek van de Tweede Kamer geworden, een ministerie voor Friese zaken is teveel gevraagd. Maar de toevoeging Friese Taal en Cultuur aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkszaken zou die stille krachten bedwingen. Hopelijk.

Geart Benedictus

Dizze kollum hat earder yn it Frysk deiblêd stien