HOE OUD WERDEN MIDDELEEUWSE FRIEZEN?

Door opgravingen op Middeleeuwse begraafplaatsen en botanalyses is vastgesteld dat de gemiddelde levensverwachting in grote delen van Europa 30 tot 35 jaar was. Nu is dat voor mannen 79 jaar en voor vrouwen 84 jaar. De kortere gemiddelde levensduur van de middeleeuwers betekende niet dat zij eerder stierven. Maar het risico om door ziekte of geweld te sterven was groot. Met name kindersterfte verkortte de levensverwachting sterkte. Kinderen werden vaak niet ouder dan 5 jaar. Ook veel vrouwen stierven in het kraambed; de treurende echtgenoot als weduwnaar achterlatend. Vrouwen beschermden zich, en hun kind door zg. barensgordels. Dit waren stroken perkament versierd met religieuze symbolen en gebeden. De stroken waren in sommige gevallen 3 meter lang en 10 centimeter breed. Kloosters leenden de gordels uit.

In 1990 publiceerde de Australische arts een onderzoek naar de levensduur van edelen in het Middeleeuwse Engeland. Door alle doden onder de 21 jaar weg te laten, bepaalde hij dat de rest pas stierf op gemiddeld 65-jarige leeftijd. Onderzoekers van niet-adellijke Engelsen in de 15e eeuw toonden aan dat mensen die eenmaal de 20 hadden gehaald, konden verwachten nog 21 tot 28 jaar te leven. Middeleeuwse teksten duiden erop dat iedereen boven de vijftig als oudere werden gezien. Mensen die te oud waren om te werken, genoten veel aanzien en werden meestal onderhouden door de kerk of de plaatselijke grondbezitter.

 

DE GESCHIEDENIS VAN HET VERDWENEN WADDEN-EILAND BOSCH

Tot in de late Middeleeuwen lag voor de kust van Groningen, tussen Schiermonnikoog en Rottumeroog, het eiland Bosch. Na de Allerheiligenvloed van 1570 verdween het goeddeels in de golven. Westelijk van het eiland was het zeegat “de Lauwers” en aan de oostkant “de Schille”. Op oude kaarten staat er een kerkje getekend en een huisje voor de strandvoogd. Deze was aangesteld door het klooster van Aduard, dat in de 15e en 16e eeuw eigenaar was van het eiland. Hij moest gestrande schepen en goederen bergen. In oude contracten staat, dat hij hiervoor geld en een tonnetje boter kreeg. In 1551 maakte keizer Karel V aanspraak op de helft van het eiland. Er hebben zeker, gedurende lange tijd, mensen in groepsverband gewoond op Bosch. De voorouders van vuurtorenwachter Hessel Dubblinga wellicht. In 1699 en 1700 liet een echtpaar dat op Bosch woonde een kind dopen in het Groningse Leens.

Omdat de Waddeneilanden “wandelen” was Bosch in 1650 verschoven naar waar nu de oostpunt van Schiermonnikoog ligt en in 1750 lag het op de plaats waar nu Simonszand is. Op dit moment is Bosch geheel onder de golven verdwenen.