Thule (oudheid)

   

Thule als Tile op de Carta Marina van Olaus Magnus.

Thule of Ultima Thule was een benaming in de Oudheid voor het 'uiterste Noorden'.

De naam was afkomstig van de Griekse zeevaarder en geograaf Pytheas van Massalia. Hij zou vanaf Groot-Brittannië naar Thule gevaren zijn, dat volgens hem het verste van alle landen was. Waar zijn Thule lag, is niet duidelijk. IJsland, de Shetlandeilanden, de Orkney-eilanden en Noorwegen zijn allen mogelijke kandidaten.

Ook de Romeinse historicus Tacitus vermeldt, in zijn biografie van Agricola, het eiland Thule. Hij verwijst niet naar IJsland, maar vrijwel zeker naar Mainland, één van de Orkney-eilanden.

Ook in de middeleeuwen werd de naam Thule wel gebruikt, en staat in die tijd met zekerheid voor IJsland. In het Schots-Gaelisch is Innis Tìle oftewel 'het eiland Thule' zelfs nu nog de gangbare naam voor IJsland.

De stad Qaanaaq in het noordwesten van Groenland heette voorheen Thule, en was vernoemd naar deze mythische meest noordelijke plaats op aarde. De Amerikaanse luchtmachtbasis bij die plaats heet nog steeds naar Thule.

Arische ras

In hun zoektocht naar de oorsprong van het superieur gewaande Arische ras beschouwden Nazi-archeologen (waaronder Karl Haushofer) van het esoterische Thule-genootschap het mythische Utima Thule als het Noordse equivalent van de verdwenen beschaving van Atlantis. Volgens ariosoof Lanz von Liebenfels zou Thule bewoond zijn geweest door een (hyperboreaans) ras van supermensen die door middel van magische krachten verbonden waren met de kosmos.